Donderdagavond 11 juli ben ik te gast bij iemand die door het leven gevormd is en nog steeds op zoek is naar zijn grenzen.
Wiebe Tolsma, ken ik al een aantal jaren . Eerst via zijn vrouw Jannie en daarna via de buurtvereniging waar wij samen in het bestuur zitten.
Bij hen heb ik voor de eerste keer van mijn leven Beerenburger gedronken.
Menigeen in de buurt zal Wiebe wel kennen . Hij zorgt samen met Jannie ervoor dat de buurtboekjes op de goede plekken terechtkomen.
Zelf zorgt Wiebe ervoor dat de kastjes op tijd van materiaal voorzien zijn en dat de kastjes ook heel zijn. Hij organiseert het treinreisje voor de kleintjes naar Harlingen[helaas dit jaar door te weinig belangstelling , niet door gegaan] en niet te vergeten is hij al 15 jaar, met veel plezier, Sinterklaas voor de buurt.
Bovendien schreef Wiebe stukjes in het Buurtboekje onder het pseudoniem “De Conducteur”.
Zelf ervaar ik Wiebe als een man waar je altijd een beroep op kan doen , niets is hem teveel.
Wie is Wiebe Tolsma ? Waardoor is hij gevormd en waarom is hij nog steeds op zoek naar zijn grenzen?
Wiebe is in 1941 geboren in Firdgum. Dit dorp had toentertijd ongeveer 100 inwoners en hier is Wiebe volgens hem gevormd .
De jaren vijftig waren jaren van bittere armoede. Zijn vader werkte bij de Gemeente. Het was wel vaste arbeid maar lage lonen.
Wiebe komt uit een gezin van 7 kinderen.
Toen Wiebe 11 jaar was ,is zijn moeder overleden. Er waren op dat moment al 4 kinderen het huis uit. Alleen Wiebe en twee broertjes van 9 en 6 jaar oud woonden nog thuis. Wiebe kreeg de verantwoordelijkheid voor deze twee broertjes. Tevens kocht zijn vader een dik kookboek voor hem zodat hij kon leren eten koken. Hiervan plukt Wiebe nog steeds de vruchten.
Iedere dag moesten zij lopend naar school in Tzumarum.
Door de gezinssituatie en de armoede is hij in deze tijd gehard maar ook zelfstandig geworden.
In deze tijd kreeg Wiebe ook de liefde voor de fiets want wat was hij blij met zijn eerste fiets. Zij konden nu op de fiets naar school, broertje voor op de stang en een broertje achterop.
Op 12 jarige leeftijd gaat hij op de fiets naar de Ulo naar Franeker.
Helaas heeft Wiebe de Ulo niet afgemaakt.
Handelskennis en boekhouden vond hij leuk maar hij wilde tot grote teleurstelling van zijn Vader niet naar kantoor.
Toen Wiebe 17 jaar was, is hij bij de boer gaan werken. Het was heel zwaar werk en hij kwam vaak gebroken thuis. Het wrange van het verhaal is wel dat hij meer verdiende dan zijn vader Zijn vader had op dat moment echter wel in de gaten dat Wiebe er zou komen.
In oktober was het werk afgelopen en is Wiebe als seizoenarbeider bij de FLC gaan werken.
Dit werk hield in dat hij schepen met kunstmest moest lossen[ stinken en stuiven] . Het verdiende echter goed.[f. 120.00 tot f.140.00 per week].
Wiebe heeft toen, hij was nog 17 jaar , vervroegde dienstplicht aangevraagd. Kunt U zich voorstellen iemand die nog nooit buiten de Provincie was geweest, gelegerd werd in Amersfoort bij de Huzaren van Bureel.
Deze tijd is ook weer een goede leerschool voor hem geweest. Ook hier is hij gevormd en ook hier bleef hij zijn grenzen opzoeken. Hier heeft hij geleerd voor zichzelf op te komen.
De andere jongens deden alles op de brommer maar Wiebe wilde alles op de fiets doen en deed dat ook. Deze liefde voor de fiets heeft hij nog steeds.
Wilde Wiebe bij de groep blijven horen dan moest hij wel gaan roken en helaas is dit ook onder dwang gebeurd.
Tegen zijn zin in werd hij Jeepchauffeur evenals later in Arnhem radiotelegrafist.
In 1961 is hij als vrijwilliger naar Duitsland gegaan om de Duitsers, onder de buffer van de NAVO, te helpen met het bewaken van de muur tegenover het Oostblok. In deze tijd had hij al verkering met Jannie.
In 1962 verlaat hij de Dienst.
Na diensttijd gaat hij bij de bakker werken en daar kwam, zijn onder dwang verkregen rijbewijs ,goed van pas want luxe bakkers venten met de auto, andere bakkersknechten moesten op de bakfiets. Ook hier waren het lange dagen van `s morgens 7 tot `s avonds 7. Volgens de bakker was je hier nooit klaar. Je was pas klaar op “ het kerkhof ” .
Het verdiende goed maar Wiebe vond dat hij te weinig tijd voor zich zelf had dus stopte ermee na een half jaar.
In dat jaar, we hebben het nu over 1962, vroeg de Papierwarenfabriek in Leeuwarden mensen. Wiebe heeft hier 16 jaar gewerkt en ook nu ging hij iedere dag op de fiets.
Wiebe is met dit werk gestopt omdat er geen mens door de drukinkten in te ademen 65 jaar werd.
Inmiddels was hij 35 jaar oud. De Nederlandse Spoorwegen vroegen conducteurs en machinisten. Natuurlijk stapt Wiebe hier op af en volgt in 1978 een interne opleiding voor conducteur. Had hij dit maar eerder geweten dan was hij al veel eerder conducteur geworden.
In 2003 is Wiebe op 62 jarige leeftijd met pensioen gegaan. Dit pensioen heeft echter maar 4 jaar geduurd. Wat wil het geval Arriva had niet genoeg ervaren personeel. U begrijpt het al Wiebe gaat weer aan de slag. In eerste instantie voor 6 weken en voor 2 dagen in de week.
Het heeft tot zijn zeventigste geduurd maar Wiebe heeft het altijd met veel plezier gedaan.
Het was zijn zoveelste uitdaging.
Op sportief gebied weet hij ook van uitdagingen.
Op 11 jarige leeftijd hoorde hij van het bestaan van de Fiets Elfstedentocht. Dit wilde hij ook gaan doen maar helaas moest je daar 16 jaar voor zijn.
Op 15 jarige leeftijd vond Wiebe dat hij lang genoeg had gewacht. Zijn Vader kocht een Union fiets op afbetaling. Wiebe mocht deze van hem lenen en meedoen op één voorwaarde:
Hij moest een wit overhemd met stropdas en een colbert aan.
In totaal heeft Wiebe deze tocht 55 keer gefietst. De eerste tocht is voor hem altijd nog het zwaarst geweest.
Voor de 25e keer ging Wiebe in jacquet op een weduwe fiets want zijn schoonvader plaatste wel eens de opmerking dat het tegenwoordig niet zo`n grote prestatie meer was op die lichte racefietsen.
De 30e keer heeft Wiebe met het hele gezin met aanhang op een tandem met zijn dochter voorop in conducteurs- en machiniste pak in de kleuren geel,blauw gefietst.
De 40e keer in boerenkiel met boerenzakdoek op een fiets van 39 jaar oud en de 50e keer weer in jacquet enz.
Nu vind hij de verkleedpartijen op de fiets wel genoeg.
De andere uitdaging was natuurlijk de Elfstedentocht schaatsen.
In 1963 heeft hij het wegens de slechte weersvoorspellingen niet gedaan maar in 1985, 1986 en 1997 wel. In 2012 heeft hij zijn deelnemerskaart ingeleverd.
De Elfstedentocht kun je ook te voet doen en je zal maar Wiebe Tolsma heten omdat niet te doen.
Deze tocht heeft hij 2x gelopen en daar mee “ het Brevet “ gehaald [schaatsen,fietsen en lopen].
Maar ja er moet een uitdaging blijven want je moet toch weten waar je grenzen liggen . Dus laat ik ook eens mee gaan lopen van Lekkum naar Oosterwolde 115 km. in één dag.
Gehaald maar het was wel heel zwaar.
We zijn de Slachteroute nog vergeten. Waarom zou je die lopen ,kun je toch veel beter joggend doen. Totaal 3x.
Onderhand weet Wiebe wel waar zijn grenzen liggen en besteed nu meer tijd aan zijn ander grote hobby tuinieren. Wanneer hij eenmaal bezig is ,komt Wiebe alleen binnen om te eten en te slapen.
Naast al het vrijwilligerswerk dat Wiebe voor de buurt doet ,werkt hij ook nog voor de Regionale omroep Radio Eenhoorn.1x in de 14 dagen doet hij hiervoor de voetbalverslagen.
Vergeet U helemaal te vertellen dat Wiebe al 47 jaar getrouwd is met Jannie. Samen hebben zij 3 dochters en 5 kleinkinderen .
Jannie en Wiebe hebben al heel wat van de wereld gezien. Mocht hij 100 jaar oud worden dan gaat hij met het hele gezin naar Turkije waar zij nu samen ook regelmatig vertoeven.
Hoop dat U nu weet hoe Wiebe gevormd is en waar zijn grenzen liggen.
Tineke Verstraaten-Beelen.